All Quiet on the Western Front (Phía Tây Không Có Gì Lạ) , đã mang về cho Netflix một mùa Oscar không thể thoả mãn hơn với 4 tượng vàng Hàn Lâm, trong đó có Phim quốc tế hay nhất. Và khi có cơ hội xem bộ phim này, thật không bất ngờ khi bộ phim có thể đạt thành tích như vậy.

 

 

 

All Quiet on the Western Front lấy bối cảnh Thế Chiến I. Một nhóm lính trẻ háo hức được mặc quân phục để phụng sự đất nước trong trận chiến giữa Đức và những quốc gia láng giềng. Trong đó có Paul, một chàng trai mới lớn hiền lành nhưng quyết tâm lên chiến trường như những thanh thiếu niên đồng trang lứa bấy giờ. Nhưng chiến tranh là địa ngục và Paul sắp sửa nhận ra điều đó.

Nhìn tới nhìn lui, All Quiet on the Western Front có thể xem là một bộ phim “Oscar bait” – một thuật ngữ ám chỉ những bộ phim được ra đời chỉ để cạnh tranh cho tượng vàng Hàn Lâm, chúng thường là phim tiểu sử và chiến tranh. Netflix từ lâu đã muốn Oscar nhìn nhận kênh streaming này một cách nghiêm túc. Nhưng bối cảnh đáng ngờ này không làm All Quiet on the Western Front suy suyển về chất lượng. Đây là một bộ phim đáng đồng tiền bát gạo, từng giờ, từng phút của khán giả.

 

Trong chiến tranh, hai bên đều là nạn nhân
Trong chiến tranh, hai bên đều là nạn nhân

 

Chính vì thế, All Quiet on the Western Front có một xuất phát điểm rất hấp dẫn. Người ta nói kẻ chiến thắng viết nên lịch sử, nên bộ phim đầu tiên chính là đạp đổ những khuôn mẫu được thiết lập lâu đời. Tuy nhiên, đây không phải là một nỗ lực tẩy trắng. Không quá bất ngờ khi All Quiet on the Western Front thắng Oscar ở hạng mục Dựng phim và âm thanh gốc. Bối cảnh là thứ khiến phim trở nên ấn tượng sâu sắc. All Quiet on the Western Front ồn ào về âm thanh, dữ dội về hình ảnh và im lặng trước những khoảnh khắc đầy lay động. Kết hợp với nhau, bộ phim có thể nói hàng ngàn lời.

 

 

All Quiet on the Western Front ồn ào, gào thét và lặng lẽ
All Quiet on the Western Front ồn ào, gào thét và lặng lẽ

 

“Show, don’t tell”, All Quiet on the Western Front giống tính cách của người Đức, không nói nhiều, để hành động lên tiếng. Ở đây là để câu chuyện làm điều nó giỏi nhất. All Quiet on the Western Front khởi đầu khá chậm, nhưng không một chi tiết nào là dư thừa. Bộ phim là một bi kịch chiến tranh, khẳng định tính chất thảm khốc của nó thông qua bối cảnh chất đầy cái chết, máu, bạo lực và sự dang dở. Nhịp điệu chậm rãi như để sự tàn khốc thấm vào những khung cảnh, khiến All Quiet on the Western Front  trở thành phiên bản đẫm máu hơn của chuyện cổ tích Alice in Wonderland. Nhưng, không phải chuyện cổ tích thực tế rất đen tối sao?

Những màn chết chóc bất chợt của những người lính trẻ để lại một cảm giác bàng hoàng, nhưng khi chứng kiến họ bị đẩy lên chiến trường bằng một bài diễn văn tin tưởng vào sự vĩ đại của đế chế, dưới danh nghĩa của phụng sự, chỉ có cay đắng lắng đọng lại. Tính từ tốn của All Quiet on the Western Front như chuẩn bị cho màn “chết đuối” của nhân vật trong vũng bùn đen tối về nghĩa bóng lẫn nghĩa đen. Cảm giác choáng ngộp ngày càng được đẩy lên cao. Nhân vật ngày càng chìm trong mớ hỗn độn đẫm máu ở chiến hào. Chiến tranh là địa ngục và những “Alice” trẻ tuổi đã nhận ra quá muộn.

 

Trong chiến tranh, hai bên đều là quái vật
Trong chiến tranh, hai bên đều là quái vật

 

Song, All Quiet on the Western Front không phải là một phim dễ xem. Khởi đầu là phim chiến tranh mang nặng cảm xúc, khi tiếp diễn, phim ngày càng gần với thể loại “character study” – thể loại tập trung khám phá, giải phẫu và xem xét một nhân vật trong bối cảnh nhất định như một cốt truyện chính. Chúng ta đang chứng kiến cách chiến tranh huỷ hoại những tâm hồn trong sáng thần tuý cho đến khi họ tìm được một dạng bình yên trong khói lửa. Đây mới chính là linh hồn của phim, dù ban đầu, All Quiet on the Western Front khiến người ta ấn tượng với chiến trường và cuộc chiến vô vọng của Đức bấy giờ.

All Quiet on the Western Front sẽ thất bại trong nếu nó không thể thuyết phục bạn dành lòng trắc ẩn và tình yêu cho những nhân vật phim dày công bồi đắp. Bộ phim này không phải là một trường đoạn hành động, nơi khán giả có thể tìm được những màn đối đầu cam go hay bên nào có chiến lược tốt hơn, mà nghiêng về chiến tranh có thể làm những gì và khắc sâu đến nhường nào. Đây là bộ phim dẫn dắt người xem vào thế giới chỉ có đau thương chực chờ, nhưng cũng có sự hồn nhiên tồn tại.

 

Mặt trận phía tây cuối cùng cũng bình yên
Mặt trận phía tây cuối cùng cũng bình yên

 

Cái kết của All Quiet on the Western Front vì vậy mà có nghĩa hơn. Nó không chỉ lắng đọng, mà còn đánh dấu kết thúc một hành trình nhân vật một cách thống nhất với khởi điểm ban đầu. Mọi mảnh ghép đã vào đúng chỗ, con đường đã trải sẵn đến cái kết không ai mong muốn. Có lẽ, điểm tài tình nhất của phim là bản thân nó đã gieo cho chúng ta hy vọng về một cái kết tốt đẹp hơn. Suy cho cùng, đây vốn dĩ là một câu chuyện bi kịch và nó đã luôn nhắc nhở khán giả như vậy. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn còn nuôi hy vọng ấy, cái kết cuối phim có thể được xem là một sự giải thoát – cuối cùng thì mặt trận phía tây đã bình yên.

 

Bối cảnh đáng đồng tiền bát gạo của đoàn làm phim
Bối cảnh đáng đồng tiền bát gạo của đoàn làm phim

 

Mặc dù dễ dàng để lại ấn tượng về bối cảnh, âm thanh, kịch bản và diễn xuất, sai lầm của All Quiet on the Western Front cũng rất dễ nhận diện. Bên cạnh hành trình đau khổ của Paul, người xem còn được chứng kiến nỗ lực kết thúc chiến tranh trên bàn đàm phán của Matthias Erzberger – thủ tướng Đức lúc bấy giờ. Hai tuyến truyện mất cân xứng thấy rõ.

Trong khi Paul đón nhận biết bao tâm huyết về cách xây dựng, về bối cảnh, cảm xúc cho hành trình của mình, cuộc chiến chính trị hiện lên hời hợt và rời rạc. Thật không khó để thấy được nguyên nhân. Trên thực tế, cốt truyện đàm phán không cần thiết phải được thể hiện trong đây, đơn giản là người lính trẻ Paul mới là nhân vật chính. Sự chen ngang không cần thiết này, dù diễn xuất của Daniel Bruh vô cùng tốt, ức chế và gián đoạn mạch cảm xúc của những người lính đáng mến của phim.

 

 

Diễn xuất của Daniel Bruh không cứu được tuyến truyện rời rạc này
Diễn xuất của Daniel Bruh không cứu được tuyến truyện rời rạc này

 

Tính thiếu cân bằng chắc chắn đã khiến All Quiet on the Western thua kém một bậc so với những ứng cử viên còn lại của hạng mục Phim hay nhất của Oscar năm nay. Dù vậy, đây chỉ là một chướng ngại nhỏ so với một bức tranh tổng thể của All Quiet on the Western.