Frankenstein Netflix phiên bản 2025 của Guillermo del Toro vừa ra mắt đã tạo nên một trường đoạn mới cho lịch sử của quái vật kinh điển này. Dù được sinh ra sau hơn một thế kỷ kể từ ngày Frankenstein lần đầu bước lên màn ảnh năm 1910, bộ phim vẫn đảm bảo giữ lại chiều sâu của di sản, đồng thời mở ra cách lý giải nhân tính mới mẻ và hiện đại hơn. Khi đặt bộ phim của del Toro cạnh những tượng đài như Frankenstein (1931) của James Whale, The Curse of Frankenstein (1957) của Fisher hay phiên bản năm 1994 của Kenneth Branagh, ta nhìn thấy một hành trình tiến hóa phức tạp, nơi mỗi đạo diễn thổi vào quái vật một linh hồn khác nhau. Frankenstein Netflix không phá bỏ biểu tượng, mà đối thoại với quá khứ. Guillermo del Toro kế thừa, tôn trọng và làm giàu thêm hình tượng ấy bằng mỹ cảm đặc trưng: đẹp, đau đớn và đầy tính nhân văn.
Mục lục
Hình tượng quái vật trong quá khứ: từ nỗi đau nhân tính đến sự kinh hoàng thuần túy
Trong Frankenstein (1994), Kenneth Branagh đặt trọng tâm vào nỗi đau bị ruồng bỏ. Quái vật do Robert De Niro thể hiện biết đọc, biết nghĩ, biết yêu, nhưng cũng biết đau đến tận cùng khi tình thương nó mong mỏi chỉ nhận lại sự chối bỏ. Với Branagh, sinh vật ấy là tấm gương chiếu vào bản chất con người: yêu thương, tổn thương và hận thù khi tình yêu không được đáp lại. Trái ngược hoàn toàn, The Curse of Frankenstein (1957) của Terence Fisher miêu tả quái vật như một thân xác chắp vá vô thức. Nó không hiểu đạo đức, không hiểu tội lỗi, chỉ hành động theo bản năng. Nhưng chính sự vô tri đó lại mang đến một nỗi bi thương nghịch lý: kẻ không biết mình là gì thì sao chịu trách nhiệm cho tội ác mà nó không hiểu? Hai thái cực ấy – nhân tính dày đặc của Branagh và sự tàn bạo mang tính hình thể của Fisher – đã trở thành hai nhánh diễn giải chủ đạo về Frankenstein trong suốt nhiều thập kỷ.
James Whale: Nền móng của mọi phiên bản Frankenstein trên màn ảnh
Frankenstein (1931) và Bride of Frankenstein (1935) của James Whale đặt ra khuôn mẫu hình tượng quái vật tồn tại đến tận ngày nay. Boris Karloff trở thành gương mặt kinh điển của quái vật với nét ngây thơ đầy bi thương, như một đứa trẻ khổng lồ không hiểu vì sao mình tồn tại. Whale không miêu tả quái vật như một sinh vật độc ác. Hắn chỉ là tạo vật thất lạc giữa thế giới tàn nhẫn, luôn phản ứng theo bản năng thay vì hiểu được chuẩn mực đạo đức. Đó là hình tượng mà điện ảnh hiện đại vẫn dựa vào để phát triển: đáng sợ nhưng đáng thương, xa lạ nhưng đầy tính người.
Guillermo del Toro và Frankenstein Netflix: sự hội ngộ của di sản và đổi mới
Guillermo del Toro được xem là người đối thoại trực tiếp với những người tiền nhiệm. Ông giữ lại chất mong manh của quái vật Whale, chiều sâu cảm xúc của Branagh và một phần chủ nghĩa hình thể của Fisher, nhưng hợp nhất chúng thành một phiên bản giàu tính thức tỉnh hơn. Ở Frankenstein Netflix (2025), quái vật do Jacob Elordi thể hiện không chỉ là đứa trẻ ngây thơ lạc giữa thế giới. Nó có quá trình phát triển cảm xúc đầy đủ: nhận thức, đau đớn, khát vọng và cả sự buông bỏ. Del Toro hỏi: “Nó là ai?” thay vì “Nó là gì?”, để rồi từ câu hỏi đó, ông xây dựng một linh hồn mạnh mẽ hơn, biết mình được tạo ra vì điều gì và tự tìm ra cách sống tiếp. Về mặt tạo hình, del Toro chọn hướng thẩm mỹ hữu cơ: một sinh vật như tác phẩm nghệ thuật còn dang dở, đẹp theo cách đầy đau đớn. Đây là nơi ông gặp gỡ Whale – và vượt qua Whale bằng việc trao cho quái vật một sự uy nghi lạ lẫm, gần như thần thoại. Ông còn cài cắm chi tiết “Karloff scar” trên cổ tay quái vật, như cú chào đầy trân trọng gửi đến di sản James Whale để lại.
Điểm gặp gỡ và khác biệt giữa Frankenstein Netflix và các phiên bản trước
Frankenstein Netflix xem quái vật như một linh hồn cần được thấu hiểu, tương tự Whale. Nhưng del Toro không để nó mãi bị động. Sinh vật 2025 không chỉ phản ứng bản năng; nó học cách hiểu mình, hiểu thế giới và tự tái sinh sau tổn thương. Nếu Branagh nhấn mạnh nỗi đau bị chối bỏ, Fisher nhấn mạnh sự kinh hoàng, Whale nhấn mạnh nỗi cô đơn bản năng, thì del Toro nhấn mạnh vào hành trình tự ý thức của một linh hồn được sinh ra từ sự kiêu ngạo của con người. Đó là lý do phiên bản 2025 trở thành một mảnh ghép mới mẻ trong lịch sử Frankenstein: vừa tôn vinh quá khứ, vừa mở ra một tương lai mới cho cách điện ảnh nhìn về quái vật kinh điển này.
