OpenAI đã khiến cộng đồng công nghệ bất ngờ khi công bố GPT-OSS – mô hình AI mã nguồn mở mạnh mẽ có thể chạy cục bộ trên thiết bị cá nhân. Đây được xem là một bước ngoặt quan trọng, không chỉ vì tính năng tiên tiến mà còn vì lần đầu tiên OpenAI công khai mô hình có trọng số mở sau nhiều năm kín tiếng. Với GPT-OSS, bất kỳ ai cũng có thể chạy mô hình tương đương ChatGPT mà không cần kết nối Internet.
Mục lục
GPT-OSS là gì và có gì đặc biệt?
GPT-OSS là dòng mô hình ngôn ngữ mở do chính OpenAI phát hành, bao gồm hai phiên bản chính: GPT-OSS-20B và GPT-OSS-120B. Cả hai đều sử dụng kiến trúc Mixture of Experts (MoE), cho phép tăng tốc độ xử lý và tối ưu hóa bộ nhớ.
GPT-OSS-120B có 5.1 tỷ tham số đang hoạt động, còn GPT-OSS-20B có 3.6 tỷ. Theo OpenAI, đây là các mô hình mã nguồn mở có hiệu suất vượt trội nhất hiện nay ở cùng kích thước. Điểm đặc biệt là cả hai mô hình đều hỗ trợ độ dài ngữ cảnh lên đến 128.000 token, rất phù hợp cho xử lý văn bản dài, lập trình và các lĩnh vực STEM.
Ngoài ra, GPT-OSS còn được tối ưu cho các quy trình tác vụ tự động (agentic workflows), bao gồm tìm kiếm web và thực thi mã Python – điều thường chỉ có ở những mô hình cao cấp như GPT-4.
So sánh hiệu năng giữa GPT-OSS và các mô hình độc quyền
Hiệu năng của GPT-OSS không thua kém các mô hình thương mại nổi tiếng như GPT-3.5 hay GPT-4 Mini. Trong các bài kiểm tra tiêu chuẩn như Codeforce, GPQA hay HealthBench, GPT-OSS-120B đạt điểm số tương đương hoặc vượt trội. Đặc biệt, trong các bài toán lập trình và toán học, mô hình này cho kết quả rất ấn tượng.
Một ưu điểm đáng chú ý là người dùng có thể hoàn toàn kiểm soát mô hình – từ huấn luyện lại, tinh chỉnh cho tới tích hợp vào hệ thống riêng. Điều này mở ra cơ hội phát triển các ứng dụng AI cá nhân hóa hoặc sử dụng trong môi trường không có kết nối mạng.
Yêu cầu phần cứng và các bước cài đặt
Mặc dù là mô hình lớn, việc cài đặt và sử dụng GPT-OSS hoàn toàn khả thi nếu bạn có phần cứng phù hợp:
- GPT-OSS-120B yêu cầu GPU có ít nhất 80GB VRAM.
- GPT-OSS-20B có thể chạy trên laptop/PC phổ thông với 16GB RAM.
Có hai cách đơn giản để cài đặt mô hình:
- LM Studio
Truy cập https://lmstudio.ai và tải LM Studio. Sau khi cài đặt, bạn có thể tìm kiếm và tải về mô hình GPT-OSS-20B hoặc 120B tùy theo khả năng phần cứng.
- Ollama
Cài đặt Ollama (https://ollama.com) và chạy lệnh:ollama run gpt-oss:20bLệnh này sẽ tải mô hình và khởi động trong vài phút.
Sau khi cài xong, bạn có thể tương tác với GPT-OSS như với ChatGPT, ngay cả khi không có Internet.
GPT-OSS và tương lai của AI mã nguồn mở
Việc phát hành GPT-OSS cho thấy OpenAI đang từng bước chuyển mình theo hướng minh bạch hơn, đồng thời trao quyền chủ động cho cộng đồng nhà phát triển. Không chỉ là một mô hình AI miễn phí, GPT-OSS còn là công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy sáng tạo, thử nghiệm và nghiên cứu AI một cách tự do, an toàn.
Với khả năng tùy chỉnh, hiệu suất cao và không cần kết nối mạng, GPT-OSS là lựa chọn lý tưởng cho bất kỳ ai đang tìm kiếm một giải pháp AI cá nhân hóa và mạnh mẽ ngay trên máy tính của mình.
